Mèo là một loài vật gắn liền với đất nước Nhật Bản khi hế cứ nhắc tới nơi đây, người ta sẽ nghĩ ngay tới chú mèo máy Doremon hay cô mèo đáng yêu Hello Kitty. Nhưng hình ảnh mọi người thường hay bắt gặp khi tới Nhật Bản lại là chú mèo mang tên Maneki Neko – một chú mèo được làm bằng gốm hoặc sứ, có chiếc đuôi ngắn đang giơ tay lên nhìn giống như đang vẫy chào hay vẫy gọi mọi người.
Truyền thuyết về mèo Maneki Neko
Trong tiếng Nhật, cái tên Maneki Neko là sự kết hợp giữa 2 chữ tiếng Nhật là 招き (mời gọi) và 猫 (con mèo). Do đó, Maneki Neko mang ý nghĩa tượng trưng cho một chú mèo vẫy gọi sự may mắn và đem lại giàu sang, phú quý cho gia chủ.
Có rất nhiều truyền thuyết gắn liền với chú mèo Maneki Neko nhưng nổi tiếng nhất là câu chuyện về người thầy tu nghèo ở ngôi đền Gotokuji.
Chuyện kể rằng vào thế kỷ 17, có một người thầy tu nghèo sống nương nhờ tại một ngôi đền nhỏ (Gotokuji) ở Tokyo cùng chú mèo của mình. Tuy cuộc sống khốn khó nhưng ông vẫn luôn chia sẻ phần ăn ít ỏi của mình cho chú mèo cưng Tama. Một ngày nọ, lãnh chúa Nakaota Ii ở quận Hikone trên đường đi săn gặp bão đã tới trú ở một cây to gần đền Gotokuji. Rồi ông chợt nhận ra có một chú mèo đang giơ chân vẫy gọi ông vào đền, vì tò mò nên vị lãnh chúa rời chỗ chú để tiến về phía chú mèo kia thì cùng lúc đó, khi ông vừa rời đi thì một tia sét giáng xuống đúng chỗ ông vừa đứng.
Mang ơn chú mèo cứu mạng mình, vị lãnh chúa cho tu sửa lại ngôi đền trở nên khang trang hơn và đổi tên thành Gotokuji vào năm 1697. Sau khi chú mèo Tama chết đi, nó được chôn cất tại nghĩa trang dành cho loài mèo ở trong ngôi đền và được tạc tượng Maneki Neko để tưởng nhớ. Từ đó, chú mèo Maneki Neko ra đời.
Xã hội Nhật Bản còn lưu truyền một câu chuyện đời thường khác về chú mèo Maneki Neko.
Chuyện rằng nó một ông chủ cửa tiệm nọ trông thấy chú mèo sắp chết đói nên thương xót mang về nuôi. Đền đáp công ơn người cưu mang mình, ngày ngày chú mèo ngồi trước cửa tiệm vẫy tay chào mời khách vào mua hàng và chẳng mấy chốc cửa hàng trở nên buôn bán phát đạt và từ đó, bức tượng mèo vẫy tay được ra đời và trở thành biểu tượng của những người làm ăn buôn bán nhỏ.
Ý nghĩa và màu sắc của các loại màu Maneki Neko
Thông thường có thể bắt gặp được 3 loại mèo Maneki Neko dựa vào màu sắc và vị trí vẫy tay của chúng.
Về đặc điểm nhận dạng, ta sẽ phân biệt dựa vào vị trí tay của mèo.
- Mèo vẫy chân trái thì mang lại nhiều khách hàng
- Mèo vẫy chân phải thì mang đến tiền tài và may mắn cho gia chủ
- Mèo vẫy cả 2 chân thì mang ý nghĩa bảo vệ cho cả gia đình hay việc kinh doanh
Ngoài ra, hình ảnh chú mèo Maneki Neko luôn gắn liền với một chiếc vòng cổ có gắn chuông. Điều này được lý giải từ thời Edo (1603-1868), mèo là loài vật nuôi đắt tiền nên để giữ nó không chạy mất, người nuôi thường gắn vào cổ mỗi chú mèo một chiếc chuông. Hơn nữa, chúng ta còn có thể bắt gặp hình ảnh chú mèo ôm một đồng tiền vàng lớn. Đây là đồng Koban được sử dụng trong thời Edo biểu trưng cho sự giàu có.
Maneki Neko còn thường giữ trong mình những vật như :
- Một chú cá chép : tượng trưng cho sự giàu có và của cải
- Một viên đá quý : được cho là nam châm hút tiền. Một số khác lại cho rằng đó là quả cầu pha lê tượng trưng cho trí tuệ
- Ngoài ra, mèo Maneki Neko còn có thể ôm bầu cá, thẻ cầu nguyện hoặc củ cải hay thỏi vàng, tất cả đều tượng trưng cho sự giàu có và may mắn
Xét về màu sắc của mèo Maneki Neko, có thể nhìn thấy nhiều màu sắc khác nhau nhằm ẩn chứa một ý nghĩa riêng biệt :
- Màu tam thể : tượng trưng cho may mắn và là loài được yêu thích nhất trong tất cả các loại Maneki Neko
- Màu xanh lá : tượng trưng cho sự thuận lợi trong thi cử, học hành
- Màu đỏ : tượng trưng cho sức khỏe, nhằm tránh khỏi tà ma và bệnh tật
- Màu trắng : tượng trưng cho sự trong sạch, thuần khiết
- Màu đen : tượng trưng cho sự bảo vệ, xua đuổi quỷ dữ. Ngày nay, Maneki Neko đen được nữ giới Nhật Bản ưa chuộng nhằm bảo vệ họ khỏi sự quấy rối nguy hiểm
- Màu vàng : tượng trưng cho sự phú quý, thịnh vượng, giàu có
- Màu hồng : xuất hiện trong thời gian gần đây nhưng lại được
Bảo tàng mèo Maneki Neko
Không chỉ được cái gia chủ “sủng ái”, mèo Maneki Neko còn được ưu ái dành riêng cho cả một bảo tàng ở thành phố Seto – tỉnh Aichi (Nhật Bản). Đây cũng là thành phố chuyên về gốm sứ nổi tiếng nhất Nhật Bản với truyền thống trên 1000 năm.
Điều thú vị ở nơi đây là khách đến thăm quan bảo tàng sẽ được phát một chiếc mũ giấy có in hình mèo cách điệu rất dễ thương và được tận mắt nhìn thấy những chú mèo Maneki Neko làm từ gốm sứ cao cấp với nhiều hoa văn và màu sắc nổi bật từ 150 năm trước. Ở đây có tới hơn 5000 mẫu mèo các loại, với đa dạng các họa tiết trang trí quanh cổ như khăn quàng, vòng cổ, chuông và yếm, tái hiện hình ảnh những chú mèo trong các gia đình giàu có thời Edo.
Đa phần khách tham quan đều khá thích thú với trải nghiệm này vì các chú mèo được tạc khá dễ thương và luôn tươi cười với khách tham quan dù được làm đơn giản, hay kỳ công bất kể kích cỡ to, nhỏ khác nhau. Và không chỉ gói gọn trong đất nước Nhật Bản, hình ảnh mèo Maneki Neko còn đang vươn xa ra khắp thế giới trở thành đại diện cho sự may mắn.
Qua đây, các bạn đã hiểu thêm về mèo Maneki Neko chưa ạ? Nếu có thể, đừng ngại ngần sắm cho mình một chú mèo Maneki Neko để đón chào cho những vận may sắp đến với mình nhé!