Vào ngày 15 tháng 3, dự án sửa đổi Luật Quản lý Nhập cư và Nhận dạng Người tị nạn đã được quyết định tại cuộc họp nội các. Dự án sửa đổi này đề xuất việc bãi bỏ hệ thống thực tập kỹ năng cho người nước ngoài và tạo ra hệ thống mới “Lao động Phát triển”. Trong hệ thống mới này, mục tiêu đặt ra là cho phép người lao động nước ngoài đạt được một trình độ kỹ năng nhất định trong vòng 3 năm và sau khi đạt được mục tiêu này, kế hoạch là khuyến khích việc làm lâu dài thông qua việc chuyển đổi sang tư cách lưu trú “Kỹ năng Đặc định”.
Chính phủ đang hướng tới việc thông qua dự án sửa đổi này trong kỳ họp hiện tại của Quốc hội. Nỗ lực này được tạo ra trong bối cảnh tình trạng thiếu lao động ngày càng trở nên trầm trọng trong nước. Đặc biệt, việc bảo đảm và đào tạo lao động nước ngoài trong các lĩnh vực như xây dựng, chăm sóc người già, nông nghiệp đang trở thành vấn đề cấp bách.
Chi tiết về hệ thống “Lao động Phát triển”, các bạn có thể tham khảo bài viết dưới đây:
“Lao động Phát triển” là gì?
Bối cảnh đằng sau việc giới thiệu hệ thống “Lao động Phát triển” là trong khi nhiều quốc gia đang tập trung vào việc bảo đảm nguồn nhân lực chất lượng cao, Nhật Bản cũng đang tiến hành cải thiện môi trường làm việc. Qua đó, thông qua việc tích cực tiếp nhận nguồn nhân lực nước ngoài có khả năng trở thành lực lượng sẵn sàng “chiến đấu” ngay lập tức, nhằm đối phó với cạnh tranh quốc tế. Qua hệ thống này, người lao động nước ngoài sẽ hướng tới việc đạt được tư cách “Kỹ năng Đặc định số 1”, cho phép làm việc tối đa 5 năm sau khoảng thời gian 3 năm “lao động phát triển”.
Hơn nữa, trong hệ thống thực tập kỹ năng hiện hành, việc chuyển việc theo ý muốn của thực tập sinh về nguyên tắc bị cấm. Nhưng với dự án sửa đổi, dưới hệ thống “Lao động phát triển”, sau khi làm việc tại doanh nghiệp tiếp nhận từ 1 đến 2 năm, việc chuyển việc trong cùng một ngành nghề trở nên khả thi hơn.
Thêm vào đó, đối với người lao động nước ngoài hướng đến việc đạt được “Kỹ năng Đặc định số 2” đòi hỏi kỹ năng cao hơn, lao động sẽ có lợi thế là có thể ở lại không giới hạn thời gian và được phép đưa gia đình cùng đi. Đây là biện pháp khuyến khích người có kỹ năng cao làm việc lâu dài tại Nhật Bản. Việc thu hút nhân tài chất lượng cao sẽ góp phần giải quyết tình trạng thiếu hụt lao động do tỷ lệ sinh giảm và già hóa dân số cũng như tăng cường sức cạnh tranh quốc tế của Nhật Bản.
Để đảm bảo thành công cho hệ thống “Lao động phát triển”, các doanh nghiệp tiếp nhận được yêu cầu phải lập kế hoạch “Nuôi dưỡng và Làm việc”. Kế hoạch “Nuôi dưỡng và Làm việc” sẽ xác định các nội dung công việc cụ thể và mục tiêu cải thiện năng lực tiếng Nhật, hỗ trợ người lao động nước ngoài thích nghi với môi trường làm việc một cách dễ dàng và phát triển kỹ năng. Qua đó sẽ có sự chuẩn bị hợp lý để người lao động nước ngoài có thể phát huy khả năng trong một môi trường làm việc lành mạnh và hướng tới việc nâng cao sự nghiệp của bản thân.
Lĩnh vực mục tiêu của hệ thống “Lao động phát triển”
Hệ thống “Lao động phát triển” được thiết kế nhằm hỗ trợ việc xây dựng sự nghiệp lâu dài tại Nhật Bản cho lao động nước ngoài, bằng cách đồng nhất lĩnh vực tiếp nhận với “Kỹ năng Đặc định”, từ đó cho phép chuyển tiếp dễ dàng hơn từ thực tập kỹ năng sang kỹ năng đặc định.
Các lĩnh vực thuộc “Kỹ năng Đặc định số 1” bao gồm 12 lĩnh vực như xây dựng, nông nghiệp, kinh doanh khách sạn, v.v. Những lĩnh vực này đặc biệt thiếu hụt lao động trên thị trường lao động Nhật Bản và sự đóng góp của lao động nước ngoài được kỳ vọng cao. Hơn nữa, Chính phủ đã chỉ ra kế hoạch thêm 4 lĩnh vực mới như vận tải, v.v. nâng cao khả năng các lao động nước ngoài sẽ góp mặt và đóng góp trong nhiều lĩnh vực khác nhau.
Quy định trong hệ thống “Lao động Phát triển”
Dự án sửa đổi bao gồm các quy định quan trọng liên quan đến việc lưu trú dài hạn của nguồn nhân lực nước ngoài. Đặc biệt, một điều khoản mới được thiết lập cho phép hủy bỏ quyền cư trú vĩnh viễn nếu người cư trú vĩnh viễn cố ý không nộp thuế hoặc phí bảo hiểm xã hội. Quy định này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuân thủ các nghĩa vụ trong nước đối với những người nước ngoài mong muốn cư trú lâu dài với mục đích thúc đẩy một xã hội công bằng.
Ngoài ra, có một vấn đề xã hội liên quan đến các cơ sở khuyến khích việc chuyển việc bất hợp pháp của thực tập sinh nước ngoài với nhiều người hoạt động trong lĩnh vực này. Để đối phó với vấn đề này, Chính phủ áp dụng các hình phạt nghiêm khắc với các doanh nghiệp cho phép lao động bất hợp pháp. Các mức phạt tối đa cho tội phạm khuyến khích lao động bất hợp pháp là “tù giam không quá 5 năm hoặc phạt tiền không quá 5 triệu yên” nhằm tăng cường lực lượng ngăn chặn hành vi bất chính và củng cố quyền lợi cho thực tập sinh. Hơn nữa, các tổ chức quản lý có nhiệm vụ giám sát việc tiếp nhận và nơi làm việc của người nước ngoài sẽ bắt buộc phải thiết lập kiểm soát viên bên ngoài.
Tổng kết
Nếu luật sửa đổi liên quan đến hệ thống “Lao động Phát triển” được thông qua tại kỳ họp Quốc hội hiện tại, dự kiến hệ thống mới sẽ bắt đầu thực hiện vào năm 2027. Sự sửa đổi này rất quan trọng trong việc tạo điều kiện cho Nhật Bản tiếp nhận lao động nước ngoài một cách công bằng và hiệu quả hơn, đồng thời chuẩn bị môi trường để họ có thể đóng góp lâu dài cho xã hội Nhật Bản. Khi chuyển sang hệ thống “Lao động Phát triển”, các thực tập sinh kỹ năng đã đến Nhật Bản trước khi hệ thống mới bắt đầu sẽ được chấp nhận ở lại cho đến khi kết thúc thời gian dự kiến của họ. Đây được coi như một biện pháp chuyển tiếp. Điều này đảm bảo rằng các thực tập sinh hiện tại không bị đặt vào tình thế bất lợi và có thể chuyển đổi một cách dễ dàng.
Như vậy, cần đặc biệt chú ý tới các xu hướng sắp tới của Nhật Bản liên quan đến hệ thống “Lao động Phát triển”. Dự báo cùng với sự ra đời của hệ thống này, Nhật Bản sẽ tiếp nhận tối đa 820.000 lao động nước ngoài trong vòng 5 năm từ 2024.