“Không cần bằng cấp 3”, “chỉ cần bằng cấp 2” có đi sang Nhật làm thực tập sinh được không? Đây là câu hỏi thường gặp của rất nhiều bạn đang có ý định sang Nhật xuất khẩu lao động. Câu trả lời là “Hoàn toàn có thể”!
Tuy nhiên, khi trở thành thực tập sinh theo diện không có bằng cấp 3, bạn sẽ phải lưu ý một số thông tin và điều kiện cần phải có. Dưới đây, jvisa sẽ cung cấp đầy đủ những thông tin bạn cần nắm rõ để có một khởi đầu thuận lợi với mong ước sinh sống và làm việc tại Nhật Bản.
Thực tập sinh là gì?
Thực tập sinh (nói cách khác là chế độ thực tập kỹ năng cho người nước ngoài) là một cơ chế đào tạo kỹ năng về nghề nghiệp cho những người lao động nước ngoài từ 16 đến 50 tuổi tại các doanh nghiệp Nhật Bản, giúp họ vận dụng thuần thục các kỹ năng đã được học và thực tiễn để sau khi về nước, họ có thể vận dụng được những kiến thức và kỹ năng đã học và thực hành này vào giúp phát triển kinh tế và công nghiệp của đất nước mình.
Thời hạn cho phép lưu trú tại Nhật Bản theo tư cách “thực tập kỹ năng” là trong vòng 3 năm, tính tổng cả khoảng thời gian “thực tập sinh kỹ năng số 1” và “thực tập sinh kỹ năng số 2”.
Các điều kiện để trở thành thực tập sinh tại Nhật Bản
Độ tuổi
Để đi xuất khẩu lao động Nhật Bản theo diện thực tập sinh, lao động phải thuộc độ tuổi từ 18 – 35 tuổi (được tính từ lúc nhập cảnh và phải đủ tuổi theo tháng mới được tham gia). Đây được đánh giá là độ tuổi có khả năng tiếp thu công việc nhanh chóng và đạt tình trạng sức khỏe tốt nhất.
Lao động nằm trong nhóm từ 18 – 35 tuổi sẽ dễ được lựa chọn và được làm trong các ngành phù hợp nhất. Các công ty hiện nay cũng tiếp nhận rất ít lao động trên 35 tuổi do tính chất công việc đặc thù.
Giới tính
Các xí nghiệp, nghiệp đoàn bên Nhật không áp đặt khắt khe về giới tính người lao động. Nếu như bạn đáp ứng đủ các điều kiện phía tuyển dụng đưa ra, cả nam và nữ đều có thể tham gia ứng tuyển và trúng tuyển. Tuy nhiên, sẽ có những ngành nghề tuyển số lượng nữ nhiều hơn, có ngành nghề số lượng nam chiếm ưu thế hơn.
Sự chênh lệch về giới tính nam nữ trong một số ngành nghề chủ yếu xuất phát từ vấn đề thể lực và tính chất công việc, chẳng hạn:
- Xây dựng, cơ khí, lắp ráp: Ưu tiên tuyển nam do tính chất công việc nặng nhọc, đòi hỏi người lao động phải có sức bền do làm việc ngoài trời liên tục, chịu ảnh hưởng nắng mưa thất thường.
- May mặc, chế biến thực phẩm, nông nghiệp: Tuyển nhiều lao động nữ do tính chất công việc không quá nặng nhọc, chủ yếu đòi hỏi sự tỉ mỉ, khéo léo.
Ngoại hình
Yếu tố ngoại hình trong điều kiện đi thực tập sinh Nhật Bản không phải là yếu tố tiên quyết để quyết định xem các ứng viên có được nhận hay không. Thực tế, Nhật Bản không đòi hỏi quá cao về ngoại hình. Tùy vào nhu cầu và tính chất công việc đặc thù mới xem xét chi tiết đến chiều cao, cân nặng của các ứng viên.
Yêu cầu về chiều cao, cân nặng của thực tập sinh sẽ được điều chỉnh theo phía xí nghiệp và được thông báo cụ thể, thông thường điều kiện ngoại hình như sau:
- Nữ: Chiều cao đạt từ 1m50, cân nặng đạt 45kg trở lên
- Nam: Chiều cao đạt từ 1m60, cân nặng đạt 50kg trở lên
Sức khỏe
Sức khỏe là yếu tố hàng đầu mà bên xí nghiệp, nghiệp đoàn Nhật Bản đặt ra cho các ứng viên khi tham gia chương trình thực tập sinh tại Nhật. Để được chấp nhận, kết quả khám sức khỏe của lao động phải tốt và đạt chứng nhận từ cơ quan y tế được cấp phép theo tiêu chuẩn của đại sứ quán Nhật Bản.
Tuy nhiên, bạn cần lưu ý có 13 nhóm bệnh phía Chính phủ Nhật Bản cấm nhập cảnh:
- Nhóm bệnh thần kinh: Rối loạn vận động, u não, xơ hoá cột bên teo cơ,…
- Nhóm bệnh tim mạch: Tim bẩm sinh, nhồi máu cơ tim, hở van tim, …
- Nhóm bệnh tiêu hóa: Viêm gan, loét dạ dày tá tràng có hẹp môn vị, ung thư đường tiêu hóa, …
- Nhóm bệnh hô hấp: Hen phế quản, tràn dịch màng phổi, xơ phổi, …
- Nhóm bệnh nội tiết: Đái nhạt, u tuyến thượng thận, cường giáp, …
- Nhóm bệnh về cơ quan sinh dục: Sa sinh dục, u nang buồng trứng, ung thư bàng quang,…
- Nhóm bệnh tâm thần: Histeria, tâm thần phân liệt, rối loạn cảm xúc, …
- Nhóm bệnh về mắt: Thoái hóa võng mạc, viêm màng bồ đào, thiên đầu thống, …
- Nhóm bệnh về da liễu – hoa liễu: Vảy rồng, các loại xăm trổ trên da, HIV/ AIDS, …
- Nhóm bệnh về thận và tiết niệu: Viêm cầu thận cấp và mãn tính, thận đa u thận, sỏi đường tiết niệu, …
- Nhóm bệnh về cơ xương khớp: Thoái hóa cột sống giai đoạn 3, viêm xương, viêm cột sống dính khớp, …
- Nhóm bệnh tai mũi họng: Áp xe phổi, tắc nghẽn đường hô hấp, viêm dày dính màng phổi, …
- Nhóm bệnh về răng hàm mặt: Dị tật hàm mặt, nang vùng răng miệng và các loại u, …
Ngoại ngữ
Để đáp ứng điều kiện ngoại ngữ cho chương trình thực tập sinh Nhật Bản, bạn cần có khả năng giao tiếp tiếng Nhật cơ bản. Một số ngành yêu cầu trình độ tương đương N4 hoặc chứng chỉ tiếng Nhật tối thiểu từ N4.
Đối với các ứng viên chưa đạt trình độ ngoại ngữ yêu cầu có thể tham gia khóa học đào tạo cơ bản hoặc chuyên sâu về Nhật ngữ trước khi làm thủ tục xuất cảnh, thường diễn ra trong khoảng 4 – 6 tháng. Khóa học sẽ giúp người lao động củng cố lại kiến thức, tạo bước đệm để bạn có thể dễ dàng giao tiếp và hạn chế tối đa rào cản ngôn ngữ.
4 ngành nghề cho lao động không cần bằng cấp 3
Chỉ cần bằng cấp 2, bạn vẫn được lao động ở một số ngành nghề được chỉ định dưới đây:
Ngành nông nghiệp
Khi làm việc trong lĩnh vực nông nghiệp, người lao động có thể lựa chọn một số công việc như trồng nông sản trong nhà kính, trồng nông sản trên ruộng, chăn nuôi gia súc gia cầm và nhiều công việc khác.
Mức lương cho từng đơn hàng sẽ khác nhau tuỳ thuộc vào tính chất và vị trí làm việc. Trung bình, mức lương trong lĩnh vực nông nghiệp thường dao động từ khoảng 1.140 – 1.300 USD.
Ngành chế biến thực phẩm
Lĩnh vực chế biến thực phẩm là một trong những ngành công nghiệp chủ lực tại Nhật Bản. Khi tham gia đơn hàng chế biến thực phẩm, bạn có thể thực hiện một số công việc như làm bánh ngọt, chế biến cơm hộp, sản xuất bánh ngọt và chế biến thức ăn nhanh. Đây được coi là một ngành nghề an toàn, nhẹ nhàng và mang tính ổn định lâu dài cho người lao động, bởi hầu hết công việc sẽ được thực hiện trong nhà và khoảng 80% công việc được thực hiện trên dây chuyền sản xuất.
Mức lương trong ngành chế biến thực phẩm phụ thuộc vào nhiều yếu tố, tuy nhiên, trung bình mức lương trong ngành này dao động từ khoảng 1.140 – 1.385 USD mỗi tháng, chưa tính thêm thu nhập từ làm thêm và tăng ca. Đặc biệt, khi lựa chọn ngành này, người lao động sẽ có nhiều cơ hội để tham gia các công việc làm thêm, từ đó gia tăng thu nhập.
Ngành xây dựng
Ngành xây dựng tại Nhật Bản cung cấp nhiều đơn hàng cho người lao động, mang đến nhiều lựa chọn công việc. Các loại đơn hàng trong ngành xây dựng bao gồm giàn giáo, làm mộc, khoan giếng, lợp ngói, lắp khung kính, v.v.
Thông thường, mức lương cho công việc XKLĐ trong ngành xây dựng dao động từ khoảng 1.140 – 1.910 USD mỗi tháng (chưa bao gồm tiền tăng ca và làm thêm giờ).
Ngành may mặc
Ngành may mặc là một ngành hàng quen thuộc đối với lao động Việt Nam và là một trong những lựa chọn phổ biến khi tham gia chương trình XKLĐ Nhật Bản.
Công việc thường được thực hiện trong môi trường nhà xưởng ổn định, và cơ hội làm thêm giờ cũng khá nhiều. Mức lương cơ bản trong ngành này dao động từ 730 – 1.000 USD mỗi tháng (chưa tính tiền làm thêm giờ).
Cần trả bao nhiêu tiền để đi Nhật?
Ngày 15/01/2019, Đại sứ quán Nhật Bản có quy định:
“Mức phí mà cơ quan phái cử được phép thu từ thực tập sinh kỹ năng được quy định là từ 3600 USD trở xuống (đối với hợp đồng 3 năm) và phí đào tạo trước khi xuất cảnh là 240 USD.
Không nên quan niệm rằng vì chi phí cao nên có thể yên tâm. Một số công ty không tuân thủ quy định hiện đang thu phí cao.
Một số công ty tìm cách thu thêm tiền dưới nhiều danh mục khác ngoài khoản phí 3600 USD và 240 USD nói trên.
Một số công ty tính chi phí khám sức khỏe và phí visa trong khoản 3600 USD, nhưng cũng có công ty không tính trong khoản đó.
Một số công ty khác buộc ứng viên phải nộp khoản tiền lớn dưới danh nghĩa là chi phí may đồng phục, phí hội thảo… nằm ngoài khoản 3600 USD. Mặt khác, cũng có công ty đưa ra khoản chi phí trọn gói dưới 5000 USD.
Các bạn hãy xác nhận trước xem tất cả chi phí là bao nhiêu và đừng chi trả cho những khoản phí không cần thiết. Khi nộp tiền, bạn hãy nhận phiếu thu để có thể minh chứng đã nộp khoản phí gì với số tiền cụ thể là bao nhiêu. Đó là căn cứ để đòi lại số tiền mà bạn đã nộp trong trường hợp chẳng may bạn phát hiện rằng mình đã bị lừa dối.
Bạn hãy liên hệ trực tiếp với công ty ủy thác chứ đừng thông qua môi giới, tránh trường hợp bị môi giới đòi hỏi các khoản phí không cần thiết.
Cho dù có người thân hoặc người có quyền lực hỗ trợ, bạn cũng không nên sử dụng môi giới để khỏi phải lãng phí tiền bạc.”
Lưu ý: Để nắm rõ được thông tin mới nhất, bạn có thể tra cứu thông tin ở cổng thông tin điện tử của các Cơ quan chính thống như Đại sứ quán Nhật, Bộ Lao động,…
Các cách để tiết kiệm chi phí khi làm thực tập sinh tại Nhật Bản
Học tiếng Nhật
Một trong những chi phí ban đầu khi muốn đi sang Nhật là học ngôn ngữ. Thành thạo tiếng Nhật không chỉ giúp cho bạn có khả năng giao tiếp trôi chảy mà còn có thể nắm bắt thông tin và hưởng các quyền lợi của dịch vụ địa phương một cách hiệu quả hơn.
Vì vậy, để có thể tiết kiệm chi phí, thay vì dành ra một khoản tiền lớn để sang Nhật học tiếng, bạn hoàn toàn có thể tự học tại nhà trước khi sang bằng cách sử dụng các nguồn tài nguyên trực tuyến miễn phí hoặc có chi phí thấp và các chương trình trao đổi ngôn ngữ. Tìm kiếm học bổng hoặc các hỗ trợ tài chính cho các thực tập sinh tiềm năng để học tiếng cũng là những lựa chọn hợp lý để giảm thiểu chi phí.
Hỗ trợ của Chính phủ và các Tổ chức Phi chính phủ
Chính phủ và các tổ chức phi chính phủ (NGO) có thể cung cấp các chương trình hỗ trợ có thể giúp giảm thiểu chi phí.
Một số nước cung cấp hỗ trợ tài chính cho công dân tham gia các chương trình đào tạo quốc tế. Điều này có thể bao gồm chi phí đi lại, sinh hoạt hoặc thậm chí là học phí cho các khóa học chuẩn bị.
Các tổ chức NGO tập trung vào phát triển kỹ năng và trao đổi quốc tế có thể cung cấp hỗ trợ tài chính hoặc tài nguyên để giảm chi phí sinh hoạt và đào tạo tại Nhật Bản.
Lập Kế hoạch và Quản lý Tài chính
Lập kế hoạch tài chính hiệu quả là rất quan trọng để quản lý chi phí sinh hoạt tại Nhật Bản, nhất là ở những nơi có chi phí đắt đỏ ở các thành phố lớn như Tokyo, Osaka…
Chỗ ở: Tìm kiếm các lựa chọn nhà ở được cung cấp hoặc được giới thiệu bởi các công ty môi giới uy tín, vì vậy bạn sẽ đỡ phải mất thời gian, không phải lo thủ tục và được bảo vệ hợp đồng. Ở chung, ở ghép cũng có thể giảm chi phí sinh hoạt.
Chi phí hàng ngày: Lập kế hoạch và quản lý chi phí hàng ngày, bao gồm tiền ăn, giao thông và liên lạc. Sử dụng siêu thị địa phương, nấu ăn tại nhà và tận dụng các phương tiện công cộng giao thông công cộng cũng có thể giúp tiết kiệm tiền.
Quyền Lợi Pháp lý và Lương
Hiểu biết về quyền lợi pháp lý về hệ thống lương TITP là rất quan trọng cho việc lập kế hoạch tài chính. Các thực tập sinh được quyền lợi lương không được thấp hơn mức lương tối thiểu trong tỉnh mà họ đang làm việc.
Nhận Thức về Quyền Lợi: Hãy nhận thức về quyền lợi của bạn đối với giờ làm việc, ngày nghỉ và lương làm thêm giờ. Biết những điều này có thể giúp bạn ngăn chặn việc bị lạm dụng và đảm bảo quyền lợi một cách công bằng.
Quản Lý Tài Chính: Quản lý thu nhập của bạn một cách khôn ngoan, dành riêng một phần để tiết kiệm và lập kế hoạch cho các chi phí cần thiết. Dịch vụ chuyển tiền thường có các chi phí liên quan, vì vậy hãy so sánh các dịch vụ gửi tiền về nhà để có thể tiết kiệm chi phí giao dịch.
Hòa nhập cộng đồng
Hòa nhập vào cộng đồng và văn hóa địa phương có thể mang lại các lợi ích tài chính gián tiếp bằng cách tìm hiểu các thông tin địa phương, tiện ích và mạng lưới hỗ trợ.
Tham gia vào các sự kiện và hoạt động cộng đồng cũng là một nguồn hỗ trợ xã hội và có khả năng cao đưa bạn đến với những cơ hội làm việc bán thời gian khác (trong giới hạn pháp lý của visa của bạn).
Tóm tắt
Nếu mới nghe lần đầu, mọi người đều sẽ nghĩ “đi Nhật” sẽ tốn rất nhiều chi phí cũng như phải đáp ứng nhiều điều kiện khắt khe. Nhưng thực tế mọi thứ hoàn toàn ngược lại, bằng cách tìm hiểu thông tin kỹ càng qua các website chính thống, tự học tiếng Nhật tại nhà bằng tài liệu miễn phí trên mạng cùng một kế hoạch chi tiêu hợp lý,… thì chi phí để sinh sống và làm việc tại Nhật Bản không hề cao chút nào. Bạn vẫn sẽ tiết kiệm được một khoản tiền tương đối để gửi về cho gia đình ở quê nhà. Thậm chí, một số bạn do hoàn cảnh không thể tiếp tục giáo dục bậc phổ thông mà chỉ có bằng cấp 2 vẫn hoàn toàn có thể đi làm tại Nhật ở một số ngành nhất định: nông nghiệp, chế biến thực phẩm, xây dựng và may mặc. Qua bài viết này, hy vọng bạn sẽ có được một hành trang đủ đầy để tiếp tục theo đuổi ước mơ làm việc tại “Đất nước mặt trời mọc”.