Như đã đề cập trong nhiều bài viết khác, Nhật Bản là một đất nước coi trọng lễ nghi và lời ăn tiếng nói. Nếu đã từng đặt chân tới Nhật Bản, có lẽ bạn sẽ được nghe nhiều hơn cả là những lời “cảm ơn” hay “xin lỗi”, bất kỳ ở trên tàu điện, nơi làm việc hay quán ăn, nhà hàng đều có thể nghe thấy.
Lời xin lỗi xuất phát từ chính thái độ coi trọng đối phương và tôn trọng các phép lễ nghi có từ trong tập quán từ xa xưa của người Nhật.
Tuy nhiên, nếu để nói về “xin lỗi” thì trong tiếng Nhật có rất nhiều từ ngữ biểu hiện khác nhau mà không phải ai cũng nắm rõ. Do đó, trong bài viết ngày hôm nay jNavi xin chia sẻ cùng các bạn những cách nói “xin lỗi” cơ bản hay dùng ở Nhật.
Tại sao người Nhật chú trọng lời xin lỗi
Khi làm việc hoặc sinh sống tại Nhật, sẽ có nhiều trường hợp bạn khá bất ngờ với văn hóa xin lỗi của người Nhật dù bạn nghĩ “Tại sao lại phải nói lời xin lỗi?”. Tuy nhiên ở đây tôi xin được chia sẻ như thế này, trái với suy nghĩ của người Việt là phải làm sai và gây ra lỗi lớn mới phải xin lỗi thì người Nhật lại cho rằng lời xin lỗi nói ra là trách nhiệm của bản thân mình không chỉ khi gây ra lỗi lầm, mà còn xuất phát từ việc làm phiền người khác, không đáp ứng được kỳ vọng của đối phương hoặc vô tình làm phiền hà hay cản trở công việc của người khác.
Quan điểm đó xuất phát từ niềm tin rằng lời xin lỗi nói ra lời xin lỗi là để làm tốt hơn công việc của mình cũng như tránh việc gây ra rắc rối hoặc phiền phức cho những người xung quanh. Lời xin lỗi là cách thể hiện thành ý của bản thân, giúp nhìn nhận ra sai lầm và trách nhiệm cũng như tinh thần khắc phục hậu quả.
Các cách xin lỗi phổ biến trong tiếng Nhật
すみません – Sumimasen
Đây là một cách xin lỗi cơ bản và được sử dụng phổ biến nhất trong tiếng Nhật thường dùng giữa những người cùng độ tuổi và chức vụ. Cách xin lỗi này mang sắc thái nhẹ nhàng, sử dụng trong hai trường hợp :
① Xin lỗi ai đó vì gây phiền toái cho họ
② Bắt chuyện với ai đó khi cần nói chuyện hoặc làm phiền đến họ
Do tính chất nhẹ nhàng và phổ biến của nó, nên khi dùng lời xin lỗi này bạn phải chắc chắn rằng việc bạn làm không gây ra tổn thất gì.
「すみませんでした」là thì quá khứ của「すみません」, biểu hiện ý nghĩa “Xin lỗi vì thất bại tôi đã gây ra” chẳng hạn như “Xin lỗi vì tôi đã gửi nhầm email cho khách hàng”, v.v… dùng trong cả văn nói và văn viết. Tuy nhiên, nếu để xin lỗi cấp trên bạn nên chọn một cách xin lỗi khác lịch sự và trang trọng hơn.
申し訳ございません – Moushiwake gozaimasen
Đây là lời xin lỗi trang trọng và lịch sự thường được dùng khi muốn bày tỏ lời xin lỗi tới cấp trên hoặc khách hàng khi đã gây ra tổn thất. Chẳng hạn như “bạn mắc một sai lầm rất tệ ảnh hưởng trực tiếp tới sản phẩm hoặc dịch vụ của công ty” hoặc “công ty bạn mắc một lỗi nghiêm trọng ảnh hưởng tới chất lượng sản phẩm” thì đây là cách xin lỗi lịch sự bạn nên dùng để nói với cấp trên hoặc khách hàng.
Ngoài 「申し訳ございません」còn có một cách nói khác mang ý nghĩa tương tự là 「申し訳ありません」. Để thể hiện sự trang trọng và lịch sự trong lời xin lỗi, cũng như muốn chú trọng tới việc muốn giải quyết hậu quả của sự việc, hãy sử dụng thì quá khứ của câu là 「申し訳ございませんでした」và「申し訳ありませんでした」.
Nhìn chung, tùy vào tình huống và tính chất của sự việc, hãy khôn khéo lựa chọn cách nói lời xin lỗi thích hợp ở nơi làm việc nhé.
ごめんーごめんなさい – Gomen – Gomen nasai
Trái với 「すみません」và「申し訳ございません」, 「ごめん・ごめんなさい」không thích hợp với việc xin lỗi ở nơi làm việc. Đây là một từ “xin lỗi” khá thoải mái có thể dùng với bạn bè hoặc người thân khi bạn phạm phải một lỗi lầm nào đó, chẳng hạn như khi đánh rơi đồ, khi tới nơi hẹn muộn…
Tuy nhiên, trong một số trường hợp từ này có thể coi là hơi bất lịch sự, nên hãy cân nhắc việc sử dụng từ này nhé.
失礼します・失礼しました – Shitsureishimasu / Shitsureishimashita
Nghĩa gốc của từ này dịch ra là “Xin phép vì đã thất lễ”, “Tôi xin phép” hoặc “Tôi xin mạn phép”, có thể dùng để xin lỗi trong trường hợp làm phiền tới ai đó, vô tình gây ra một việc gì đó hoặc làm gì mất lịch sự… Đây là cách nói được dùng trong cả văn phong ở nơi làm việc lẫn ngoài đời thực.
Tổng kết
Để nói lời xin lỗi thích hợp trong tiếng Nhật không phải là một điều dễ dàng, việc lựa chọn lời xin lỗi thích hợp với hoàn cảnh và phù hợp với đối phương là điều rất quan trọng để nhằm cải thiện tình hình. Nếu không sử dụng không đúng lúc và đúng cách thậm chỉ tình hình còn trở nên tồi tệ hơn, do đó đừng quên nắm vững các cách xin lỗi jNavi giới thiệu ở trên và hiểu thêm về cách sử dụng từ ngữ của người Nhật nhé.